Finans sohbetlerinde son devirlerde sıkça duyduğumuz Unicorn terimi ne manaya gelmektedir? Hangi teşebbüsler Unicorn olarak isimlendirilir? Hangi şirketler Unicorn’dur? Bu içerikte milyar dolarlık teşebbüslerden yani Unicorn’lardan bahsedeceğiz.
Unicorn Teşebbüs Nedir?
Unicorn terimi, kıymeti 1 milyar doların üzerinde olan özel bir teşebbüsü tabir eder. Risk sermayesi bölümünde yaygın olarak kullanılan bu terim birinci olarak risk sermayedarı Aileen Lee tarafından kullanıldı. Unicorn teşebbüsler sıkça görülen yapılar değildir ve içinde yer aldığı kesimde farklı inovatif bir yol izlemeyi gerektirir.
Unicorn Efsanesi
Terim, başlangıç aşamasındaki bir teşebbüs sermayesi fonu olan Palo Alto merkezli Cowboy Ventures’ın kurucusu Aileen Lee tarafından ilk kez kullanıldı. Unicorn kavramından ilk kez, 2000’lerde kurulan yazılım teşebbüslerine baktığı ve sırf %0.07’sinin 1 milyar dolarlık bir değere ulaştığını tahmin ettiği ‘Welcome to the Unicorn Club: Learning from Billion-Dollar Startups’ başlıklı makalesinde bahseden Lee’ye nazaran, bu noktaya ulaşan teşebbüsler o kadar az görülüyordu ki bu teşebbüsleri bulmak, hayal eseri, efsane bir tek boynuzlu at bulmak kadar zordu.
1000’den Fazla Unicorn Var!
Lee’ye nazaran, birinci Unicorn teşebbüsler 1990’lı yıllarda kuruldu. Alphabet (Google) 100 milyar doları aşan bir değerlemeyle 90’ların en önde olan Unicorn’larından biiydi. Günümüzde yapılarını koruyan birçok Unicorn girişim 2000’lerde doğdu. Evvelden Facebook olan Meta, bu periyodun en büyük muhteşem Unicorn teşebbüslerinden birisi. Mart 2022 itibariyle dünya çapında 1.000’den fazla unicorn şirketi var ve bu teşebbüsler toplu olarak 3.516 milyar dolar değerindeler.
İlk Yıllar Her Vakit Zordur
Unicorn’ların kıymeti çoklukla yatırımcıların ve risk sermayedarlarının, şirketlerin nasıl büyüyeceklerini ve gelişeceklerini, hissetmelerine dayanır. Bu nedenle her şey daha uzun vadeli iddialar üzerinden planlanır. Bu, değerlemelerinin şirketlerin aktüel finansal performanslarıyla hiçbir ilgisi olmaması manasına gelir. Zira, unicorn şirketlerin birçok birinci yıllarında nadiren bir kar elde ederler.
Halka Açılmak
Lee’nin makalesinin yayınlanmasından bu yana, Unicorn terimi, teknoloji, taşınabilir teknoloji ve bilgi teknolojisi dallarında – çoklukla üçünün kesiştiği noktalarda – temel finansmanları tarafından kuşkulu bir biçimde desteklenen çok yüksek değerlemelere sahip teşebbüsleri söz etmek için yaygın olarak kullanılmaya başlanmıştı. Araştırmalar, 2019 itibariyle üç tek boynuzlu attan en az birinin halka arz edildiğini gösteriyor.
Unicorn Örnekleri
ABD merkezli Unicorn’lar ortasında Uber, Airbnb, SpaceX, OpenSea, Discord ve Pinterest üzere şirketler örnek verilebilirken; Çin içerisinde ise Bytedance, Xiaomi, China Internet Plus Holding (Meituan Dianping) ve Lu.com üzere farklı yapılar örnek verilebilir.
Türkiye’den Unicorn dendiğinde ise Trendyol, Getir, Peak Games, Dream Games birinci akla gelen teşebbüsler olurken; yerli Unicorn’lar direkt tüketiciye servis, e-ticaret ve oyun dallarında faaliyet gösteriyorlar.
